دکتر محمد حسین رجبی دوانی در گفت وگو با خبرنگار روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی با اشاره به دو زیارت به جا مانده از امام هادی (ع) گفت: ۲ زیارت ارزشمند با تعابیر بسیارعالی از امام هادی (ع) به جای مانده که در نوع خود کم نظیر است.
این پژوهشگر تاریخ گفت: «زیارت جامعه کبیره» یکی از این دو زیارت است که امام هادی (ع) در آن جایگاه بلند و رفیع اهل بیت (ع) را بیان کردند. در این زیارت نکات دقیقی درباره مقام و جایگاه اهل بیت (ع) گفته شده که تا قبل از امام دهم، به دلیل خفقان حکومتی که وجود داشت ائمه (ع) نمی توانستند درباره آن سخنی بگویند.
دکتر دوانی درباره گفتن صد تکبیر قبل از زیارت جامعه اینگونه توضیح داد: جایگاه بسیار رفیع، جلوه‌ای از ذات حق تعالی است برای این که مردم نسبت به ائمه(ع) دچار غلو نشوند و مقام الوهیت و خدایی برای اهل بیت(ع) قائل نشوند تأکید شده است در ابتدای زیارت بسیار تسبیح و تکبیر خداوند گفته شود.
پژوهشگر تاریخ «زیارت غدیریه امیرالمؤمنین(ع) » را دومین زیارت به یادگار مانده از امام هادی (ع) دانست و گفت: درباره شخصیت امام علی(ع)زیارت‌های متعددی نقل شده است، اما در زیارت غدیریه امیرالمومنین (ع) نیز مانند زیارت جامعه کبیره تعابیر بسیار والایی بیان شده است که تا قبل از امام دهم(ع) به دلیل دشمنی زیادی که با امام علی (ع) وجود داشت ائمه(ع) نمی توانستند امیرالمؤمنین(ع) را این گونه معرفی کنند،اما امام علی النقی(ع) از این فرصت نیز استفاده کردند و شخصیت بزرگ امام علی (ع) را برای شیعیان معرفی کردند بنابراین می توان گفت زیارت غدیریه امام دهم شیعیان، شناسنامه شیعه است.
رجبی دوانی همچنین درباره اینکه چرا اطلاعات ما از امام هادی(ع) کم است گفت: عوامل مختلفی باعث شده‌اند که اطلاعات ما درباره‌ی ائمه‌ی اطهار (ع) به‌ویژه امام هادی علیه‌السلام کم باشد.عامل نخست مدت زمان حیات امام هادی (ع) است. مدت عمر آن حضرت در قیاس با دیگر ائمه (ع) کمتر بود و همین مسأله در محدود بودن اطلاعات ما از ایشان مؤثر بوده است.عامل دوم، در حصر بودن است. امام هادی (ع) در حصر و تحت کنترل شدید بودند و به طور طبیعی مردم نمی‌توانستند با ایشان ارتباط برقرار کنند. بنابراین مطالبی که از آن حضرت مورد ثبت و ضبط قرار گرفته، محدود است. حتی وکلای امام هادی علیه‌السلام و کسانی که رابط آن بزرگوار با مردم بودند، در قالب چهره‌های ناشناس مانند دستفروش و دوره‌گرد و با احتیاط بسیار به خانه‌ی حضرت رفت و آمد داشتند و از آن حضرت کسب تکلیف می‌کردند.حتی با وجود «زراقی» که حاجب و وزیر خلیفه و از شیعیان نفوذی به دستگاه خلافت بود، باز هم ارتباط با امام هادی علیه‌السلام به‌راحتی صورت نمی‌گرفت. تا آن‌جا که نقل شده یکی از یاران امام برای اینکه از حال امام خبر بگیرد، نزد حاجب آمد، اما نمی‌دانست که حاجب شیعه است. صبر کرد تا اطراف حاجب خلوت شود. حاجب که منظور او را فهمید و به او گفت: آمده‌ای تا از مولایت خبر بگیری؟ او پاسخ داد که مولای من خلیفه است. حاجب گفت: ساکت باش. من هم عقیده‌ی تو را دارم و این امام بزرگوار امام من و تو است.
دکتر دوانی عامل سوم اطلاعات اندک از امام هادی (ع) را تاریخ نویسنان دانست و گفت: تاریخ را عمدتاً افراد غیر شیعه می‌نوشتند و مورخان در صورتی می‌توانستند تاریخ نگاری کنند که دستگاه خلافت تایید کند. پس اگر افرادی هم می‌خواستند مطالبی را از امام هادی (ع) بنویسند از ترس حکومتیان منصرف می‌شدند.
نویسنده: زهره پورطاهریان
ثبت دیدگاه